Dijital Dünyada Kendinizi Nasıl Korursunuz? Siber Tehditler, Tacizler ve Önlemler

Hayatımda ilk kez bir konuyu ele alırken zorlandım, ama susmak istemiyorum. Yapılan tüm kötülüklere karşı sadece sosyal medyada iki paylaşım yaparak vicdanımı rahatlatmanın yeterli olmadığını biliyorum. Şimdiye kadar sustuğumuz için birçok kadın hayatından koparıldı. Bu sessizlik, kadınların haklarını gasp edenlerin cesaret bulmasına neden oldu. Ben de bu adaletsizliğe karşı sesimi yükseltmek ve elimden geleni yapmak istiyorum. Ben sadece kendim için değil geçmişte ve gelecekte acı çeken tüm kadınları için buradayım.

Siber Zorbalık Nedir?

Günümüzde teknoloji hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline geldi. Sosyal medya platformları ve dijital iletişim araçları, insanları bir araya getirirken, aynı zamanda yeni sorunları da beraberinde getiriyor. Siber zorbalık, bu sorunlardan biri olarak karşımıza çıkıyor. Birçok insanın günlük yaşamında sıkça karşılaştığı bu olgu, dijital ortamlar aracılığıyla bireylerin birbirlerine zarar verme, küçümseme ve korkutma eylemlerini kapsıyor. Kimi zaman alaycı yorumlar, kimi zaman rahatsız edici mesajlar olarak ortaya çıkan siber zorbalık, sadece mağdurların ruh sağlığını değil, toplumun genel dinamiklerini de olumsuz etkileyebiliyor. Bu yazıda, siber zorbalık karşısında nasıl korunabiliriz ve öneml alabiliriz bunları sizin için ele aldım.

Siber Zorbalık Türleri

Siber zorbalık, dijital dünyanın karanlık bir gerçeği olarak, bireylerin sosyal medya ve diğer çevrimiçi platformlar aracılığıyla birbirlerine zarar verme ve korkutma eylemlerini içerir. Bu davranışlar, çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir ve her biri, mağdurlar üzerinde farklı psikolojik etkiler bırakabilir.

İşte siber zorbalığın en yaygın türleri:

1. Taciz ve Tehdit

Taciz ve tehdit, siber zorbalığın en yaygın ve açık formlarından biridir. Bu tür zorbalık, bireylerin sürekli olarak rahatsız edici mesajlar alması ya da tehdit edilmesi şeklinde gerçekleşir. Mağdurlar, sık sık korku ve kaygı içinde yaşarlar, bu da ruh sağlıklarını olumsuz etkileyebilir. Taciz, mesajlaşma uygulamaları, sosyal medya veya e-posta yoluyla yapılabilir. Mağdurlar, bu tür davranışların sıklaşması sonucu yalnızlaşma hissi yaşayabilirler.

2. Aşağılama ve Alay Etme

Bu tür zorbalık, hedef alınan bireyin fiziksel görünümü, davranışları veya kişisel özellikleri hakkında alaycı yorumlar yapmayı içerir. Aşağılama, genellikle sosyal medya platformlarında yaygın olarak görülür ve bireylerin itibarını zedeler. Bu tür zorbalık, mağdurların kendine güvenini zayıflatır ve sosyal ortamlarda daha çekingen hale gelmelerine neden olabilir. Aşağılayıcı yorumlar ve alaycı paylaşımlar, hedefin duygusal sağlığını tehdit eden ciddi bir sorun haline gelir.

4. Bilgi Sızdırma

Bilgi sızdırma, bireylerin özel bilgilerini ifşa etme veya paylaşma eylemini kapsar. Bu tür zorbalık, özellikle mahremiyetin ihlaline yol açarak mağdurlar üzerinde derin etkiler bırakabilir. Kişisel bilgilerin (telefon numarası, adres gibi) paylaşılması, bireyleri fiziksel ve duygusal olarak tehlikeye atar.

5. Sahte Hesaplar Oluşturma

Sahte hesaplar oluşturmak, siber zorbalığın en sinsi türlerinden biridir. Bu yöntemde, zorba, hedefin adını kullanarak sahte bir hesap oluşturur ve bu hesap üzerinden kötü niyetli paylaşımlar yapar. Bu durum, mağdurların itibarına ciddi zararlar verebilir ve sosyal çevrelerinde olumsuz bir imaj oluşmasına yol açar.

Siber Zorbalığın Etkileri

* Psikolojik Etkiler

• Kaygı ve Korku: Siber zorbalığa maruz kalan bireyler, sürekli bir tehdit algısı geliştirirler. Taciz mesajları veya alaycı yorumlar, bu bireylerde kaygı yaratabilir. Zamanla, bu kaygı, sosyal durumlarda daha belirgin hale gelir, bireyler başkalarıyla etkileşimde bulunmaktan kaçınabilirler.
• Depresyon: Uzun süreli siber zorbalığa maruz kalan bireylerde depresyon belirtileri ortaya çıkabilir. Duygusal olarak zorbalık mağduru olan bireyler, kendilerini değersiz hissedebilir ve yaşamdan zevk almakta zorlanabilirler. Bu durum, günlük yaşam aktivitelerini olumsuz etkileyebilir.
• Yalnızlık ve İzolasyon: Zorbalık mağdurları, sosyal çevrelerinden izole olma eğilimindedir. Dışlanma ve izolasyon, bireylerin yalnızlık hissetmesine ve sosyal destekten mahrum kalmalarına neden olur. Bu durum, ruhsal sağlığı daha da olumsuz etkileyebilir.
• Stres ve Gerginlik: Siber zorbalık, sürekli bir stres kaynağı olabilir. Mağdurlar, zorbalık olaylarını düşünmekten veya olaylara karşı kendilerini korumaktan dolayı gerginlik yaşayabilirler. Bu durum, fiziksel sağlık üzerinde de olumsuz etkiler yaratabilir.

* Sosyal Yaşam Üzerindeki Yansımalar

• Sosyal İlişkilerde Bozulma: Zorbalık, bireylerin sosyal ilişkilerini zayıflatabilir. Mağdurlar, zorbalık nedeniyle arkadaşlarından ve ailelerinden uzaklaşabilirler. Bu durum, destek sistemlerini zayıflatır ve bireylerin yalnız kalmasına neden olur.
• Okul ve İş Hayatında Performans Düşüklüğü: Zorbalık mağdurları, okuldaki veya işyerindeki performanslarında düşüş yaşayabilirler. Dikkat dağınıklığı, düşük motivasyon ve sürekli kaygı, bireylerin başarılı olmalarını engelleyebilir.
• İletişim Becerilerinde Zayıflama: Sosyal ortamda sürekli alay edilme veya dışlanma, bireylerin iletişim becerilerini olumsuz etkileyebilir. Mağdurlar, kendilerini ifade etmekte zorlanabilir ve sosyal etkileşimlerde daha çekingen hale gelebilirler.

* Uzun Vadeli Sonuçlar

• Kronik Psikolojik Sorunlar: Siber zorbalığa maruz kalan bireyler, uzun vadede psikolojik sorunlar yaşayabilir. Kaygı, depresyon ve diğer ruhsal sağlık sorunları, tedavi edilmediğinde kronik hale gelebilir.
• Sosyal İzolasyon: Bireyler, zorbalık nedeniyle sosyal çevrelerinden uzaklaştıkça, sosyal izolasyon riski artar. Bu durum, bireylerin yaşam kalitesini düşürerek yalnızlık hissini pekiştirebilir.
• Düşük İş ve Okul Başarısı: Uzun süreli zorbalık mağdurları, eğitim ve kariyer hedeflerinde başarısız olma olasılığı taşır. Düşük motivasyon ve sürekli kaygı, bireylerin potansiyellerini gerçekleştirmelerini engelleyebilir.
• Fiziksel Sağlık Sorunları: Psikolojik etkilerin yanı sıra, siber zorbalık, fiziksel sağlık üzerinde de olumsuz sonuçlar doğurabilir. Stres, baş ağrısı, mide problemleri ve diğer sağlık sorunları, bu durumun bir yansıması olabilir.

Siber Takipten Korunmak için Ne Tür Önlemler Alınabilir?

Günümüzde sosyal medya ve çevrimiçi platformlar, kişisel bilgilerimizin hızla paylaşılabildiği alanlar haline geldi. Ancak bu durum, bazı kişilerin sizi izleyip takip etmesine de zemin hazırlayabilir. Siber takipten korunmak için alabileceğiniz bazı etkili önlemler bulunuyor. İşte bu konuda dikkate almanız gereken noktalar:

1. Gizlilik Ayarlarını Gözden Geçirin

Sosyal medya hesaplarınızda gizlilik ayarlarını düzenlemek, kişisel bilgilerinizi korumanın ilk adımıdır. Hesap ayarlarınızı kontrol edin ve paylaşımlarınızı yalnızca tanıdıklarınızla sınırlayın. Ayrıca, takipçi listenizi düzenli olarak gözden geçirerek tanımadığınız kişilerle etkileşimde dikkatli olun.

2. Güçlü Parolalar Kullanın

Hesap güvenliğinizi sağlamak için güçlü parolalar oluşturmalısınız. Parolanızın karmaşık olmasına özen gösterin; büyük harf, küçük harf, rakam ve özel karakterler içermesi önemlidir. Her hesap için farklı parolalar kullanmak, bir hesabınızın ele geçirilmesi durumunda diğer hesaplarınızı korur. Parolalarınızı kimseyle paylaşmamaya ve fiziksel ortamda saklamamaya dikkat edin. Bunun yerine bir parola yöneticisi (örneğin, Bitwarden veya 1Password) kullanabilirsiniz.

3. İki Aşamalı Doğrulama (2FA) Aktifleştirin

Hesaplarınıza ekstra bir güvenlik katmanı eklemek için iki aşamalı doğrulamayı mutlaka etkinleştirin. Bu yöntem, giriş yaparken bir doğrulama kodu (SMS veya e-posta aracılığıyla) gerektirir. Cisco Duo, Google Authenticator veya 2FAS Auth gibi uygulamaları tercih edebilirsiniz. Böylece, parolanızın ele geçirilmesi durumunda bile hesabınıza izinsiz erişim sağlanamaz.

4. Paylaşımlarınıza Dikkat Edin

Sosyal medya paylaşımlarınızda dikkatli olun. Kişisel bilgilerinizi (adres, telefon numarası, iş yeri gibi) ifşa etmekten kaçının. Ayrıca, konum bilgisi (geolocation) özelliğini devre dışı bırakmayı veya paylaşımlarınızı yaparken konumunuzu gizlemeyi unutmayın. Bu, izlenmenizi engellemenin önemli bir yoludur.

5. Dijital Ayak İzinizi İzleyin

Çevrimiçi aktivitelerinizi dikkatle izleyin ve hangi bilgilerinize kimlerin erişebileceğini düşünün. Hangi uygulama ve web sitelerinin kişisel bilgilerinizi topladığını kontrol edin. Böylece, gereksiz bilgi sızıntılarını önleyebilirsiniz.

6. Engelleme ve Raporlama Seçeneklerini Kullanın

Rahatsız edici mesajlar veya kullanıcılarla karşılaştığınızda, bu kişileri hemen engelleyin ve platforma rapor edin. Sosyal medya platformlarının sunduğu gizlilik ve güvenlik araçlarından yararlanarak, kendinizi daha güvende hissedebilirsiniz.

7. Cihaz Güvenliğinizi Sağlayın

Kullandığınız cihazları (telefon, tablet, bilgisayar) güncel tutmak, siber saldırılara karşı önemli bir savunmadır. Yazılım güncellemeleri, güvenlik açıklarını kapatmaya yardımcı olur. Ayrıca, güvenilir bir antivirüs yazılımı ve VPN kullanarak çevrimiçi güvenliğinizi artırın.

8. Hesapları Düzenli Olarak Kontrol Edin

Sosyal medya hesaplarınızı ve izin verdiğiniz uygulamaları düzenli olarak gözden geçirin. Gereksiz veya tanımadığınız uygulamaları kaldırarak, hesap güvenliğinizi artırabilirsiniz.

Bu uygulamaları Mutlaka Telefonunuza İndirmeyi Unutmayın.

Kades

Türkiye’de Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından geliştirilen KADES uygulaması, kadınların acil durumlarda hızlı bir şekilde polis çağırmalarına olanak tanıyor. Bu uygulama, tehlikeli bir durumla karşılaşıldığında tek bir tuşa basarak en yakın polis biriminin harekete geçmesini sağlıyor. Aynı zamanda kullanıcının konum bilgilerini ileterek müdahale süresini kısaltıyor.

bSafe

Kullanıcıların belirlediği acil durum kontaklarına anında SOS sinyali iletebilen bu uygulama, aynı zamanda canlı GPS takibi özelliği ile sevdiklerinizle konumunuzu paylaşmanıza olanak tanır. Ayrıca, belirlediğiniz kişilerle video paylaşma imkanı da sunarak, acil durum anında daha etkili bir iletişim sağlar.

Watch Over Me

Planladığınız yürüyüş, koşu veya eve dönüş güzergahındaki güvenliğinizi sürekli olarak izleyen bu uygulama, belirlenen süre içinde güvenli bir bölgeye ulaşamadığınızda otomatik olarak acil yardım çağrısı yapar. Böylece, olası tehlikeler karşısında zamanında müdahale edilmesini sağlar.

⚠️Eğer bir ihbarda bulunmak ya da destek sağlamak isterseniz, aşağıdaki kaynaklardan yararlanabilirsiniz:

• Türkiye Cumhuriyeti Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) yardım ve ihbar sayfasına ulaşmak için: https://www.mit.gov.tr/yardim.html
• Siber suçlarla ilgili ihbarlarınızı Emniyet Genel Müdürlüğü’ne iletmek için: siber@egm.gov.tr
• Diğer suç ihbarları için: https://onlineislemler.egm.gov.tr/Sayfalar/Ihbar.aspx